Thuế là gì?

Thuế là một thuật ngữ quen thuộc trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ thuế là gì và vai trò của thuế. ATS Consulting sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về thuế qua bài viết dưới đây, cùng tìm hiểu nhé!
 

Trong cuộc sống hàng ngày, chắc hẳn ai cũng đã từng nghe đến các từ ngữ như "thuế thu nhập cá nhân", "thuế giá trị gia tăng", "thuế thu nhập doanh nghiệp",... Vậy thuế là gì? Thuế có vai trò như thế nào trong đời sống xã hội? Cùng ATS Consulting giải đáp thắc mắc ngay qua nội dung dưới đây nhé! 

Thuế là gì? 

Thuế là một khoản đóng góp bắt buộc của cá nhân hoặc tổ chức cho ngân sách nhà nước để tài trợ cho các hoạt động của chính phủ. Thuế có thể được áp dụng trực tiếp hoặc gián tiếp, và có thể được trả bằng tiền hoặc bằng lao động.
 

Thuế là một công cụ tài chính quan trọng của Nhà nước, có vai trò to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội. Thuế được sử dụng để huy động nguồn lực tài chính để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, bao gồm quốc phòng, an ninh, giáo dục, y tế,... 
 

Ngoài ra, đây cũng là công cụ để Nhà nước điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội, nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế vĩ mô như ổn định kinh tế, tăng trưởng kinh tế, giảm thất nghiệp,... Chưa dừng lại ở đó, thuế còn được xem là công cụ để điều tiết thu nhập xã hội, nhằm giảm bớt sự chênh lệch giàu nghèo.

Đặc trưng của thuế

Các đặc trưng của thuế là những yếu tố cơ bản tạo nên bản chất và tính chất của thuế, giúp phân biệt thuế với các khoản thu khác của Nhà nước. Cụ thể:

• Thuế được nộp bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản, thay thế cho các hình thức nộp thuế cũ như hiện vật hay lao động. Việc nộp thuế bằng tiền thúc đẩy tính minh bạch và hiệu quả trong việc quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước;
• Đây là khoản đóng góp bắt buộc của cá nhân, tổ chức cho Nhà nước, được quy định cụ thể trong pháp luật và tất cả các đối tượng chịu thuế đều phải tuân thủ;
• Thuế được tính dựa trên các tiêu chí xác định trước, được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật về thuế. Các tiêu chí này là cơ sở để xác định số tiền thuế và thời điểm phải nộp thuế;
• Thuế không có tính đối giá, tức là người nộp thuế không có quyền yêu cầu Nhà nước hoàn trả lại thuế hay cung cấp một dịch vụ hay sản phẩm cụ thể.

Phân loại thuế

Dựa trên đối tượng chịu thuế, thuế được phân thành các loại sau:

Thuế giá trị gia tăng (GTGT)

Đây là một loại thuế gián thu, được áp dụng trên giá trị gia tăng của hàng hóa và dịch vụ trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Người phải nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT tại Việt Nam và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế GTGT.
 

Thuế suất GTGT hiện nay được chia thành ba mức: 0%, 5% và 10%. Mỗi mức thuế suất áp dụng cho các mặt hàng và dịch vụ cụ thể, được quy định trong pháp luật thuế GTGT.

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)

Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là một loại thuế gián thu được áp dụng trên giá bán chưa bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng nhất định được sản xuất hoặc nhập khẩu. 
 

Đối tượng chịu thuế bao gồm các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ, các sản phẩm và mặt hàng nhập khẩu theo quy định của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Hiện tại, thuế suất TTĐB dao động từ 10% đến 150%.

Thuế xuất nhập khẩu

Đây là loại thuế trực thu, tính trực tiếp trên giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu của các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước. Mọi tổ chức, cá nhân xuất nhập khẩu hàng hóa thuộc danh mục phải chịu thuế xuất nhập khẩu có nghĩa vụ nộp thuế.
 

Thuế suất xuất nhập khẩu được chia thành ba mức: thông thường, ưu đãi và ưu đãi đặc biệt, áp dụng cho các mặt hàng khác nhau.

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Thuế TNDN là thuế trực thu đánh vào thu nhập của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh hàng hoá và dịch vụ có thu nhập từ hoạt động kinh doanh phải nộp thuế TNDN. Thuế suất của thuế TNDN dao động từ 20% đến 50%, tùy thuộc vào lĩnh vực và ngành nghề kinh doanh.

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Thuế TNCN là thuế trực thu đánh vào thu nhập của cá nhân. Thuế suất của thuế TNCN được áp dụng theo mức thuế bậc thuế lũy tiến từng phần từ 5% đến 35%. Cá nhân có thu nhập từ các nguồn khác nhau phải nộp thuế TNCN với thuế suất tương ứng.

Vai trò của các loại thuế

Thuế là công cụ quan trọng của nhà nước trong việc điều tiết nền kinh tế. Trong những thời điểm nền kinh tế đối mặt với khủng hoảng hoặc suy thoái, nhà nước có thể sử dụng việc giảm thuế nhằm kích thích tiêu dùng và đầu tư, từ đó thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế. 
 

Ngược lại, khi nền kinh tế phát triển quá nóng, nhà nước có thể tăng thuế để kiềm chế lạm phát và cân bằng kinh tế, giúp hạn chế chi tiêu và tiêu dùng quá mức, từ đó ổn định giá cả và tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững.
 

Bên cạnh đó, thuế tác động đến tích lũy vốn đầu tư. Thuế là nguồn thu của nhà nước, giúp nhà nước đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng, có thể khuyến khích hoặc kìm hãm tích lũy của doanh nghiệp và cá nhân.
 

Thuế có ảnh hưởng đáng kể đến sự lựa chọn và thói quen tiêu dùng của người dân. Nhà nước có thể áp dụng thuế để thay đổi cơ cấu sản xuất và tiêu dùng của xã hội bằng cách khuyến khích hoặc hạn chế sự phát triển của một số ngành hoặc loại hàng hóa. Ví dụ, thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng cho một số mặt hàng có thể gây hại cho sức khỏe như rượu, bia, thuốc lá nhằm giảm thiểu mức độ tiêu thụ.
 

Ngoài ra, đây còn là yếu tố tác động quan trọng đến sự bình đẳng và công bằng xã hội, là công cụ để điều chỉnh sự phân phối thu nhập trong xã hội, giúp giảm bớt khoảng cách giàu nghèo bằng cách áp dụng các loại thuế có tính chất tiến, trong đó người có thu nhập cao đóng góp nhiều hơn.
 

Đồng thời, thuế có thể được sử dụng để tài trợ cho các chương trình xã hội, giúp cải thiện cuộc sống của người dân có thu nhập thấp. 

Lý do cần nộp thuế cho nhà nước

Theo Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định tại Điều 47: “Mọi người có nghĩa vụ nộp thuế theo luật định”. Do đó, nộp thuế là nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân và tổ chức, thể hiện sự tuân thủ pháp luật và đóng góp cho sự phát triển của đất nước
 

Bên cạnh đó, thuế là nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, được sử dụng để đầu tư cho các lĩnh vực quan trọng như giáo dục, y tế, giao thông, bảo vệ môi trường… Những lĩnh vực này có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và cơ hội phát triển của người dân.
 

Ngoài ra, đây còn là công cụ quan trọng để điều tiết kinh tế và xã hội, giúp nhà nước kiểm soát lạm phát, cân bằng ngân sách, ổn định kinh tế, phân bổ nguồn lực hiệu quả, và giảm bớt khoảng cách giàu nghèo.

 

>>> XEM THÊM:

• Nên làm kế toán dịch vụ hay nội bộ? [GIẢI ĐÁP]
• Kế toán thuế là gì? Những điều cần biết
• Thuế Xuất Nhập Khẩu Là Gì? [Giải Đáp Thắc Mắc]

Qua những thông tin mà ATS Consulting vừa chia sẻ, hy vọng bạn đã giúp bạn giải đáp thắc mắc thuế là gì và hiểu rõ hơn về các loại thuế hiện hành tại Việt Nam. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật tin tức mới mỗi ngày nhé!